193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunun 61.maddesine göre ücret, işverene tabi belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir şeklinde tanımlanmıştır. Aynı madde ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde ödenmiş olmasının ücretin mahiyetini değiştirmeyeceği belirtilmiştir.
Ücret gelirlerinin vergilendirilmesinde ilke olarak gerçek usul kabul edilmiş olmasına rağmen, uygulamada ücret gelirleri; gerçek ücretler ve diğer ücretler şeklinde iki şekilde vergilendirilmektedir.
Gerçek usule tabi ücretlerin vergilendirilmesi: ücretten işveren tarafından vergi kesintisi yapılması yoluyla ya da ücretin yıllık beyanname ile beyan edilmesi yoluyla yapılmaktadır.
Gerçek usulde vergilendirilemeyen ya da vergilendirilmesi zor olan ücret gelirleri ise diğer ücretler kapsamında yer almakta olup 193 Sayılı kanunun 64. Maddesinde açıklanmıştır. Buna göre ;
- Kazançları basit usulde tespit edilen ticaret erbabı (…)yanında çalışanlar.
- Özel hizmetlerde çalışan şoförler;
- Özel inşaat sahiplerinin ücretle çalıştırdığı inşaat işçileri;
- Gayrimenkul sermaye iradı sahibi yanında çalışanlar;
- Gerçek ücretlerinin tesbitine imkan olmaması sebebiyle, Danıştayın müspet mütalaasiyle, Maliye Bakanlığınca bu kapsama alınanlar (…)
Diğer ücretliler kapsamında yer almaktadır.
Yine 193 sayılı 64. maddeye göre, Diğer ücret gelirleri için yıllık beyanname verilmez ve diğer gelirler nedeniyle beyanname verilmesi halinde de bunlar beyannameye dahil edilmez.
Ayrıca 193 sayılı gelir vergisi kanununun 64. Maddesinde diğer ücretlilerin nasıl vergilendirileceği yer almaktadır. Buna göre, Diğer ücretli kapsamında yer alan bu hizmet erbablarının safi ücretleri, takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesimi için 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarının % 25 ’idir” şeklinde açıklanmıştır
Diğer Ücretlilerle İlgili Önemli Notlar
1- Diğer ücretli kapsamında vergiye tabi olan hizmet erbabına işverenler tarafından yapılan ücret ödemeleri; gerçek usulde gelir vergi tevkifatına tabi değildir ve işverenler tevkifat yapmadıklarından muhtasar beyanname verilmesi de söz konusu değildir.
2- Diğer ücretli hizmet erbabının; asgari geçim indirimi uygulamasından ve engellilik indirimi uygulanmasından yararlanması da mümkün değildir.
3- Diğer ücretlerin tarh yeri, diğer ücret sahiplerinin ikametgahlarının bulunduğu yer vergi dairesi ya da faaliyetlerini icra ettikleri yerin vergi dairesidir.
4- Diğer ücretlilerde vergilendirme döneminin hizmetin ifa olduğu takvim yılıdır.
5- Diğer ücretli hizmet erbabının ödeyeceği gelir vergisi Şubat/20.. ayında hesaplanmakta ve tahakkuk eden gelir vergisi de iki eşit taksitte Şubat-Ağustos/20.. aylarında ödenmektedir.
Diğer Ücretlilerin Vergilendirilmesi
Buna göre 2019 yılında diğer ücretliler tarafından ödenecek verginin hesaplanması aşağıdaki şekilde yapılacaktır.
| 2019 Asgari Ücret | 2.558,40 TL |
| Asgari ücretin yıllık brüt tutarı (2.558,40×12) | 30.700,80 TL |
| Safi ücret tutarı ( Yıllık brüt tutar x 0,25 | 7.675,20 TL |
| Yıllık vergi matrahı | 7.675,20 TL |
| Hesaplanan vergi (7.675,20×0,15) | 1.151,28 TL |
| Şubat ayında ödenecek vergi | 575,64 TL |
| Ağustos ayında ödenecek vergi | 575,64 TL |
Buna göre, diğer ücretli için 2019 yılı için hesaplanan yıllık vergi tutarı 1.151,28 TL olup, diğer ücretli bu tutarı 28 Şubat ve 31 Ağustos aylarında iki taksit şeklinde ödeyecektir. (575,64 TL)
Yukarıda yer alan örnekteki hesaplama 12 ay çalışmış olan diğer ücretli hizmet erbabı için yapılmıştır. Diğer ücretlinin çalıştığı ay sayısının tam yıl değil de kıst döneme (3,5,6,8 ay gibi) isabet etmesi durumunda hesaplanan vergi azalacaktır. Ayrıca çalışan 12 ay çalıştığı için Öteden beri işe devam eden diğer ücretli olarak dikkate alınmış ve ödeme zamanları şubat ve ağustos olarak belirtilmiştir.
Öteden beri işe devam eden ya da takvim yılı içinde işe başlayan diğer ücretlilerin ödeme dönemleri koşullarına göre değişebilmektedir
1- Öteden beri işe devam eden diğer ücretlilerin vergisi Yıllık verginin yarısı 28 Şubat 2018 , diğer yarısı 31 Ağustos 2018 tarihinde ödenmesi gerekmektedir.
2- Diğer ücretli, takvim yılı içinde işe başlamışsa;
a- Takvim yılının birinci yarısı içinde işe başlayanlarda ise Yıllık verginin yarısı verginin karneye yazıldığı ayda, diğer yarısı takvim yılının sekizinci (Ağustos/20…) ayında ödenmesi gerekmektedir.
b- Takvim yılının ikinci yarısı içinde işe başlayanlarda ise Verginin karneye yazıldığı ayda ödenmesi gerekmektedir.
ÖNEMLİ NOT: Diğer ücretli, takvim yılı içinde işe işe başlamışsa işe başlama ayı hariç tutulmak suretiyle, o yılın sonuna kadar ki aylara isabet eden miktar vergi matrahını oluşturacaktır.
