Canlı varlık, yaşayan hayvan ve bitkilerdir. Canlı varlıklar, elde tutulduğu sürede değişime uğrama özelliğine sahip olması ile diğer dönen varlıklardan ayrılır.
Canlı varlıklar değişim kapasitesine sahiptir. Canlı varlıkların değişimleri yönetilebilir ve ölçülebilir.
Canlı varlıklar bu özellikleri nedeni ile Tekdüzen hesap planında dönen varlıklar ve duran varlıklar özel bir grup oluşturması gerekir.
Buna göre; Dönen varlıklarda 16. grup, duran varlıklarda 21. grup kullanılabilir.
En çok 1 yıl içerisinde satılacak veya canlı olma niteliği değişecek varlıklar 16 Canlı varlıklar grubunda açılacak hesaplarda, satılması veya canlı olma niteliğini 1 yıl içerisinde kaybetmeyecek varlıklar ise 21 Canlı varlıklar grubunda açılacak hesaplarda izlenilebilir.
16 Canlı Varlıklar grubuna
- 160 Tarla bitkileri
- 161 Canlı kümes hayvanları
- 162 Küçükbaş hayvanlar
- 163 Büyükbaş hayvanlar
- 164 Diğer canlı varlıklar
21 Canlı Varlıklar grubuna
- 211 Meyve vermeyen ağaçlar
- 212 Küçükbaş hayvanlar
- 213 Büyükbaş hayvanlar
- 214 Diğer canlı varlıklar
Örnek verilebilir.
Canlı varlıklardan elde edilen süt, yumurta, meyve vb ürünler 15 Stoklar grubundaki hesaplarda izlenir.
Bir varlığın bu hesap gruplarında yer alabilmesi için
- Varlığa ilişkin ekonomik faydaların işletmeye aktarılmasının muhtemel olması
- Varlığın gerçeğe uygun değerinin veya maliyetinin güvenilir şekilde ölçülebilir olması
Gerekir.
Canlı varlıklar, ilk muhasebeleştirmede ve sonraki dönemlerde gerçeğe uygun değer yaklaşımı kullanılarak muhasebe kayıtlarına alınması gerekir. Canlı varlıklar ilk muhasebeleştirme ve her raporlama dönemi sonunda, gerçeğe uygun değerinden tahmini satış maliyetleri düşülmek suretiyle değerlenir. Değerleme sonucu ortaya çıkacak olumlu veya olumsuz farklar satış hâsılatı ile ilişkilendirilerek gelir tablosuna aktarılır
Örnek:
ABC hayvancılık işletmesi ;
- 01/10/2016 tarihinde kısa vadeli satılmak üzere 10 adet koyun satın almış, karşılığında 5.000 + 400 TL KDV tutarında ödemeyi peşin yapmıştır. ( Tanesi 500 + % 8 KDV )
- 01/11/2016 tarihinde 5 adet kuzu doğmuştur. Bu kuzuların bir tanesinin gerçeğe uygun değeri 300 TL dir.
- 31/12/2016 tarihinde ( dönem sonunda ) her bir koyunun gerçek değerinin 600 TL, kuzuların gerçek değerinin ise 400 TL olduğu tespit edilmiştir.
- 28/01/2017 tarihinde kuzuların tamamı belli bir olgunluğa erişmiş satılabilecek konuma gelmiştir.
- 05/02/2017 tarihinde işletme koyunların tanesini 700 TL’ den kuzuların tanesini ise 500 TL den satmıştır. ( KDV % 8 )
Tarih : 01/10/2016
|
Mad. No
|
AÇIKLAMA
|
BORÇ
|
ALACAK
|
|
162 Küçükbaş Hayvanlar ( Koyun )
191 İndirilecek KDV Hesabı
100 Kasa Hesabı
|
5.000
400
.
|
.
.
5.400
|
Tarih : 01/11/2016
|
Mad. No
|
AÇIKLAMA
|
BORÇ
|
ALACAK
|
|
238 Yapılmakta Olan Canlı Var.( Kuzu)
605 Canlı Varlık Değer Artışı
|
1.500
.
|
.
1.500
|
Tarih : 31/12/2016
Koyunlar kayıtlarımızda 500 TL’ den kuzular ise kayıtlarımızda 300 TL den yer almakta. Aşağıdaki kaydı yaparak gerçek değerlerine getirmemiz gerekir
- Koyun 500 TL den 600 TL yükselmiş ( 10 adet koyunda 1.000 TL artış )
- Kuzular ise 300 TL den 400 TL yükselmiş ( 5 adet kuzuda 500 TL artış )
Buna göre ;
Koyunların gerçek değere göre kaydı
|
Mad. No
|
AÇIKLAMA
|
BORÇ
|
ALACAK
|
|
162 Küçükbaş Hayvanlar ( Koyun )
605 Canlı Varlık Değer Artışı
|
1.000
.
|
.
1.000
|
Kuzuların gerçek değere göre kaydı
|
Mad. No
|
AÇIKLAMA
|
BORÇ
|
ALACAK
|
|
238 Yapılmakta Olan Canlı Var.( Kuzu)
605 Canlı Varlık Değer Artışı
|
500
.
|
.
500
|
Tarih : 28/01/2017
|
Mad. No
|
AÇIKLAMA
|
BORÇ
|
ALACAK
|
|
162 Küçükbaş Hayvanlar
238 Yapılmakta Olan Canlı Var.( Kuzu)
|
2.000
.
|
.
2.000
|
Tarih : 05/02/2017
|
Mad. No
|
AÇIKLAMA
|
BORÇ
|
ALACAK
|
|
100 Kasa Hesabı
600 Y.Satışlar Hesabı
391 Hesaplanan KDV Hesabı
|
10.260
.
.
|
.
9.500
760
|
- 10 adet koyun = 700 x 10 = 7.000 TL
- 5 adet kuzu = 500 x 5 = 2.500 TL
