Küçük veya kısıtlıların vergi mükellefi veya sorumlusu olmaları halinde, vergilendirmeyle ilgili kanuni ödevlerini bizzat kendilerinin yapmaları mümkün olmadığı için söz konusu ödevler, kanuni temsilcileri aracılığıyla gerçekleştirilebilir.
Bahsi geçen kanuni temsilciler; veli, vasi ve kayyımdan oluşmaktadır.
Kanuni temsilci küçüklerde veli, akıl hastalarında vasi, kısıtlılarda kayyımdır
Veli : MK’a göre küçük veya kısıtlıların velileri, anne ve babalarıdır.
Vasi: Velayet altında (yani velisi) olmayan veya akıl sağlığı yerinde olmayan kişinin mallarının idaresiyle görevli olan kişiye vasi denir.
Kayyım: Bir vesayet makamı olan kayyım, belirli işleri görmek veya malvarlığını yönetmek için atanan kişilere denir.
Gerçek kişilerde küçüklerin, akıl hastalarının ve kısıtlıların VUK madde 9 kapsamında vergi mükellefi olabileceği hüküm altına alınmıştır. Vergi kanununda belirtildiği üzere bu kişilerin hak sahibi olması durumunda vergi ödeme gücü oluşacağından bu kişiler mükellef de olurlar.
Fiil ehliyeti olmayan küçük, akıl hastası ya da kısıtlıların vergi mükellefiyeti ya da sorumluluğuna ilişkin ödevlerini kanuni temsilcileri yerine getirir.
VUK 10. maddesi gereğince küçükler ve kısıtlıların vergi yükümlülüğüne ilişkin ödevleri kanuni temsilcileri tarafından yerine getirilir. Vergi, küçük ve kısıtlıların mal varlığından alınamadığı durumda kusur ve ihmal aranmaksızın kanuni temsilci sorumlu tutulur.
Velayet ve vesayet altında bulunan ya da işlerinin idaresi kayyıma bırakılmış olanlar VUK 359. maddesinde belirtilen kaçakçılık suçunu işlendiği takdirde bu suçtaki fail yasalara aykırı davranan kanuni temsilcidir. Nitekim, VUK 332. maddesinde velayet ve vesayet altında bulunan ya da işlerinin idaresi kayyıma bırakılmış olanların kanunlara aykırı şekilde davranan veli, vasi ya da kayyımın hareketlerinden sorumlu tutulmayacağı ve cezanın muhatabının kanuna aykırı hareket eden veli, vasi ve kayyım olduğu belirtilmiştir.
Cezaların şahsiliği ilkesi gereği kişi kendisinin işlediği fiillerden sorumlu tutulur. Vergi kaçakçılığı suçları veli, vasi, kayyımın bizzat kendi hareketleri neticesinde oluştuğundan bu suçlara ilişkin hürriyeti bağlayıcı cezalar doğrudan kanuni temsilciye verilir
Kaynak: www.aturgut.com
