Kıst Amortisman Nedir ve Nasıl Hesaplanır?

Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları binek otomobilleri hariç olmak üzere, işletmelere ait binek otomobillerinin aktife girdiği hesap dönemi için ay kesri tam ay sayılmak suretiyle kalan ay süresi kadar amortisman ayrılır. Amortisman ayrılmayan süreye isabet eden bakiye değer, itfa süresinin son yılında tamamen yok edilir. (Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 320)

İşletmenin faaliyet konusu binek otolarının kiralanması ve çeşitli şekillerde işletilmesi olmakla birlikte, satın alınan binek otomobilleri bu amaçlarla kullanılmıyorsa, bu binek otomobilleri için de kıst amortisman ayrılacaktır.

Ayrıca; binek otomobillerinin aktife girdikleri hesap döneminde kıst amortisman ayrılması, amortisman süresini uzatmayacaktır. Bu durumda, yılbaşından binek otomobillerinin aktife girdiği aya kadar olan süreye isabet eden amortisman, itfa süresinin son yılında yok edilecektir.

Örnek Yayıncılık faaliyeti ile iştigal eden ABC A. Ş. 18 Ağustos 2012 tarihinde 60.000.000.-TL bedel ile bir binek otosu satın almıştır. Bu otomobil için %20 nispetinde amortisman ayrılacaktır.

Normal yöntemle amortisman ayrılmasına karar verilmişse

Tablodan da görüleceği üzere,
·         Üzerinden amortisman ayrılacak kıymet kıst amortisman tabi olduğundan, amortismanın ilk yılında, kıymetin aktife girdiği ay tam sayılmak suretiyle, yıl sonuna kadar olan dönem için amortisman hesaplanmıştır.

=>   Yıllık Amortisman Tutarı = 60.000,00 x 0,20 = 12.000,00
=>   Aylık Amortisman Tutarı = 12.000,00 / 12 = 1.000,00
=>   Kıymetin Aktife Girdiği Aydan Yıl Sonuna Kadar Olan Ay Sayısı = 5 ( Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım, Aralık )
=>   İlk Yılın Amortismanı = 1.000,00 x 5 = 5.000,00
=>   Amortismanın ilk yılında eksik ayrılan amortisman son yılın amortismanına eklenmiştir.
İlk Yıl Eksik Ayrılan Amortisman= 12.000,00 – 5.000,00 = 7.000,00
Son Yılın Amortismanı = 12.000,00 + 7.000,00 = 19.000,00

Azalan bakiyeler yöntemiyle amortisman ayrılmasına karar verilmişse

Normal amortisman oranının 2 katı %50’yi geçmediğinden, kullanılacak amortisman oranı normal amortisman oranının iki katı olan %40’dır.

Tablodan da görüleceği üzere;
·         Üzerinden amortisman ayrılacak kıymet kıst amortisman tabi olduğundan, amortismanın ilk yılında, kıymetin aktife girdiği ay tam sayılmak suretiyle, yıl sonuna kadar olan dönem için amortisman hesaplanmıştır.

=>   Yıllık Amortisman Tutarı = 60.000,00 x 0,40 = 24.000,00
=>   Aylık Amortisman Tutarı = 24.000,00 / 12 = 2.000,00
=>   Kıymetin Aktife Girdiği Aydan Yıl Sonuna Kadar Olan Ay Sayısı = 5  ( Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım, Aralık )
=>   İlk Yılın Amortismanı = 2.000,00 x 5 = 10.000,00
=>   Azalan bakiyeler yöntemi ile amortisman ayrıldığından, amortismanın son yılına devreden bakiye değer son yılın amortismanı olarak dikkate alınacaktır.
Son Yıla Devreden Bakiye Değer = 60.000,00 –  49.200,00 = 10.800,00