Konu: Serbest Bölgelere İlişkin Düzenlemeler Yapıldı
24 Şubat 2017 tarihli ve 29989 sayılı Resmi Gazete ‘de 6772 sayılı “Serbest Bölgeler Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” yayımlanmıştır.
Söz konusu Kanun ile Serbest Bölgeler mevzuatında yapılan değişiklikler aşağıda başlıklar halinde açıklanmıştır.
1-Acele Kamulaştırma usulü serbest bölgeler için de uygulanabilecektir.
Bu Kanunun 1 inci maddesi ile 3218 No.lu Serbest Bölgeler Kanunu’nun “Bölgenin düzenlenme esasları:” başlıklı 5 inci maddesinde yapılan düzenlemeyle, serbest bölge ilan edilen yerlerde yapılacak kamulaştırmalarda “acele kamulaştırma” usulünün kullanılabilmesine imkan sağlanmış; ayrıca kamulaştırma bedeli ve bu esnada ortaya çıkan masrafların, serbest bölgeyi kurup işletmeye talip işletici şirketlerce karşılanabilmesi mümkün hale getirilmiştir.
2- İmalatçı olmayan serbest bölge firmaları ve işleticileri vergi ve diğer teşviklerden yararlanabilecektir.
Bilindiği üzere, serbest bölgelere, 3218 No.lu Serbest Bölgeler Kanunu’nun geçici 3 üncü maddesi ile verilen teşviklerden yalnızca imalatçı firmalar yararlanmakta ve serbest bölgedeki imalatçı olmayan firmalar ve işletici şirketler diğer mevzuatla sağlanan vergi teşviklerinden yararlandırılamamaktadır.
Bu Kanunun 2 nci maddesi ile 3218 No.lu Serbest Bölgeler Kanunu’nun “Muafiyet ve teşvikler” başlıklı 6 ncı maddesinde yapılan düzenlemeyle, geçici 3 üncü maddede yer alan teşviklerden yararlanan kullanıcılar ile diğer kullanıcılar ayrılmakta; serbest bölge teşviklerinden yararlanan kullanıcıların Bakanlar Kurulunca belirlenen vergi dışı teşviklerden yararlandırılması biçimindeki mevcut düzenlemeye devam edilmesi düzenlenmekte; serbest bölge teşviklerinden yararlanmayan kullanıcılar ile işletici şirketlerin, 3218 sayılı Kanun kapsamında yararlanılmayan vergi ve vergi dışı teşviklerden yararlanmaları sağlanmaktadır.
Bu kapsamda, serbest bölge yatırımcılarına düzenlenecek yatırım teşvik belgeleri, 3218 sayılı Kanunun geçici 3 üncü maddesinde sayılan faaliyetler itibarıyla belirtilen teşvik unsurlarını ve serbest bölgelerin doğası gereği sağlanan teşvik unsurlarını kapsamayacak biçimde düzenlenecektir.
3-Özel hesap ücreti oranları; bölge, sektör, faaliyet alanı veya yatırım türü itibarıyla Bakanlar Kurulu Kararı ile indirilebilecektir.
Bu Kanunun 3 üncü maddesi ile 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu’nun “Serbest bölgelerin gelir ve harcamaları” başlıklı 7 nci maddesinde yapılan değişiklikle bölge içi satışlarda özel hesap ücreti tahsilatı konusu netleştirilmiş; ayrıca özel hesap ücreti oranlarının bölge, sektör, faaliyet alanı veya yatırım türü itibarıyla Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenebilmesine yönelik düzenleme yapılmıştır.
Buna göre;
- Ücrete tabi olarak yurt dışından getirilen mallar ile imalatçı kullanıcılar tarafından üretilen malların, bölge içinde satılması ve sonrasında Türkiye’ye çıkarılması hallerinde Yurt dışından bölgeye getirilen malların CIF değeri üzerinden binde 1 ve bölgeden Türkiye’ye çıkarılan malların FOB değeri üzerinden binde 9 oranında, peşin olarak ücret alınacaktır.
- Bakanlar Kurulu; stratejik, büyük ölçekli veya öncelikli yatırımlar ile konusu, sektörü ve niteliği itibarıyla proje bazında desteklenmesine karar verilen yatırımlara yönelik olarak bu maddede yer alan oranları bölge, sektör, faaliyet alanı veya yatırım türü itibarıyla sıfıra kadar indirmeye, farklılaştırmaya veya kanuni seviyesine kadar artırmaya yetkilidir.
4- Serbest Bölgelerde özellik arz eden durumlarda iş ve işlemler kolaylaştırılacaktır.
Bu Kanunun 4 üncü maddesi ile 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu’nun “Bölgedeki mallar” başlıklı 8 inci maddesinde yapılan değişiklikle, Serbest Bölgelerde özellik arz eden bazı durumlarda iş ve işlemlerin basitleştirilebilmesi amacıyla Ekonomi Bakanlığı ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığına ortak çalışma olanağı getirilmiştir.
Buna göre;
- Serbest bölgelerde faaliyette bulunan işletmelerde yatırım amaçlı olarak kullanılan makine ve ekipmanın bakım onarım ihtiyaçlarının Türkiye’nin diğer yerlerinde karşılanması,
- Bölge faaliyetleri sonucu ortaya çıkan atık ve hurdaların Türkiye’ye çıkarılması,
- Türkiye’nin diğer yerlerinde yapılacak film çekim faaliyetlerinde kullanılacak araç-gereç ve ekipmanın bölgeden geçici çıkışı ve benzeri özellik arz eden durumlarda
vergi mükellefiyetine ilişkin hükümler hariç olmak üzere, iş ve işlemlerin basitleştirilmesine ilişkin usul ve esaslar Ekonomi Bakanlığı ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca müştereken belirlenecektir.
5- Yurt dışında serbest bölge, özel bölge, dış ticaret merkezi ve lojistik merkezi kurulması ve söz konusu bölgelerin işletilmesi amacıyla Bakanlar Kurulunca bir şirketin görevlendirilmesine yönelik Bakanlar Kuruluna yetki verilmiştir.
Bu Kanunun 6 ncı maddesiyle, 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu’na eklenen “Yurt dışında bölgeler kurulması” başlıklı EK MADDE 2 ile Bakanlar Kuruluna;
- Yurt dışında serbest bölge, özel bölge, dış ticaret merkezi ve lojistik merkezi kurulmasına,
- Söz konusu bölgelerin işletilmesi amacıyla bir şirketin görevlendirilmesine,
- Yurt dışında kurulan bölgelere Türkiye’de yerleşik şirketlerce yapılacak yatırımlara yönelik devlet yardımlarını belirlemeye
yönelik yetki verilmiştir
6- Serbest bölgelerde üretim faaliyetinde bulunan mükelleflerin bu bölgelerde imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları gelir veya kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.
Serbest Bölgele Kanunu’nun geçici 3. maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi uyarınca; Avrupa Birliğine tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yılın vergilendirme döneminin sonuna kadar, serbest bölgelerde üretim faaliyetinde bulunan mükelleflerin bu bölgelerde imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır.
6772 sayılı Kanun ile yukarıdaki istisna hükmünün kapsamı genişletilmiştir. Buna göre yayım tarihinde yürürlüğe giren değişiklik kapsamında söz konusu (a) bendinin son hali aşağıdaki şekilde olmuştur:
“Avrupa Birliğine tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yılın vergilendirme döneminin sonuna kadar;
a) Serbest bölgelerde üretim faaliyetinde bulunan mükelleflerin bu bölgelerde imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları ile serbest bölgelerde, bakım, onarım, montaj, demontaj, elleçleme, ayrıştırma, ambalajlama, etiketleme, test etme, depolama hizmeti alanlarında faaliyette bulunan ve hizmetin tamamını Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara veren hizmet işletmelerinin, söz konusu hizmetlere konu malların serbest bölgelerden Türkiye’ye herhangi bir şekilde girişi olmaksızın yabancı bir ülkeye gönderilmesi şartıyla bu hizmetlerden elde ettikleri kazançları gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır. Bu istisnanın 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94’üncü maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin (b) alt bendi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15’inci ve 30’uncu maddeleri uyarınca yapılacak tevkifata etkisi yoktur.”
7- Asgari geçim indirimi uygulamasına Kanunda yer verilmiştir.
Serbest Bölgele Kanunu’nun geçici 3. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi uyarınca; Avrupa Birliğine tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yılın vergilendirme döneminin sonuna kadar, serbest bölgelerde üretilen ürünlerin FOB bedelinin en az % 85’ini yurtdışına ihraç eden mükelleflerin istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler gelir vergisinden müstesnadır.
Bu Kanun’un 7. maddesiyle bu bentte değişiklik yapılmış ve belli şartlarla çalışanın ücretinin gelir vergisinden istisna edilmesi uygulamasına son verilerek, işverene gelir vergisi stopajı teşviki sağlanması uygulamasına geçilmiştir. Buna göre serbest bölgelerde üretilen ürünlerin FOB bedelinin en az % 85’ini yurt dışına ihraç eden mükelleflerin istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan gelir vergisi, verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilecektir.
Yukarıdaki oranı % 50’ye kadar indirmeye ve kanuni seviyesine kadar yükseltmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. Bakanlar Kurulu bu yetkiyi, stratejik, büyük ölçekli veya öncelikli yatırımlar ile konusu, sektörü ve niteliği itibarıyla proje bazında desteklenmesine karar verilen yatırımlara yönelik olarak, bölge, sektör ya da faaliyet alanı itibarıyla farklılaştırarak veya kademelendirerek kullanabilir. Yıllık satış tutarı bu oranın altında kalan mükelleflerden zamanında tahsil edilmeyen vergiler cezasız olarak, gecikme zammıyla birlikte tahsil edilir.
Yeni teşvik uygulaması da Avrupa Birliğine tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yılın vergilendirme döneminin sonuna kadar uygulanacaktır.
8- Serbest bölgelerdeki binalar, inşalarının sona erdiği tarihi takip eden bütçe yılından itibaren 5 yıl süre ile geçici muafiyetten faydalandırılacaktır. ( Emlak vergisi muafiyeti )
Bu Kanunun 10 uncu maddesi ile Emlak Vergisi Kanunu’nun Geçici Muaflıklar başlıklı 5 inci maddesinin (f) fıkrasına “Organize sanayi bölgeleri” ibaresinden sonra gelmek üzere “, serbest bölgeler” ibaresi eklenmiştir.
Buna göre, serbest bölgelerdeki binalar, inşalarının sona erdiği tarihi takip eden bütçe yılından itibaren 5 yıl süre ile geçici muafiyetten faydalandırılacaktır.
Saygılarımızla,
